ที่เดิม (๒) : ตรอกมะตูม

แต่เล็กแต่น้อย คุ้นเคยอยู่แต่กับย่านบางกอกน้อย สมัยก่อน ในบ้านอยู่กันหลายคน เฉพาะพ่อแม่ลูกก็ ๖ คน พี่เลี้ยง ลูกชายเขา ย่าเล็ก เวลาจ่ายกับข้าวกับปลาทีต้องไปตลาดศาลาน้ำร้อน ตรงโรงรถจักร รถไฟเที่ยวเช้ามืดจากราชบุรี ผ่านนครปฐมขน ผัก ผลไม้ สดมาเต็มขบวน รถไฟเทียบชานชาลา มีกุลีมาขนไปลงเรือหางยาวต่อไปปากคลองตลาด บางส่วนก็ตั้งแผงขายกันริมทางรถไฟ แลดูครึกครื้น

โตขึ้นมา มักไปไหว้พระวัดระฆัง ข้ามไปบ้านเพื่อนในบ้านช่างหล่อ ริมคลองบ้านขมิ้น เมื่อเด็กมากแถวบ้านช่างหล่อทำมะตูมเชื่อมกันมาก รายไปตามแนวคลองบ้านขมิ้น มะตูมจะเริ่มมีราวเดือน กรกฎาคม แต่ลูกออกเล็ก พ้นกันยายนไป ลูกโตกว่ามาก บ้านที่เชื่อมมะตูมอร่อย อยู่ตรงต้นมะขามใหญ่ หอมด้วยใช้ฟืนไม้ กลิ่นแก๊สไม่มี มะตูมเชื่อมให้อร่อย ต้องทิ้งให้น้ำตาลตกเกล็ด จับเนื้อ กินแล้วต้องได้รสเนื้อมะตูม ไม่หวานแหลมน้ำตาลทราย

หลายวันก่อน ไปกราบท่านเจ้าคุณวัดระฆัง จึงแวะไป ตรอกมะตูม อย่างเคย ภาพเก่าๆ ลอยขึ้นมา จริงสิ นอกจากมะตูมเชื่อม เมื่อก่อนตรงปากตรอกมีร้านขนมหวานไทยขายด้วย ประตูบ้านเฟี้ยมเรือนแถวไม้ ไม่มีให้เห็นอีก ทุกอย่างเปลี่ยนไปตามกาล ตึกแถวคอนกรีตเข้ามาแทน เหลือบ้านทำมะตูมอยู่แค่ ๒ บ้าน ตรงปากตรอกเคยเห็นคุณยายนั่งปอกมะตูมอยู่ มะตูมเป็นของหวาน กินมากไม่ดี จิกเอาเนื้อกินพอคำแก้อยาก ค่อยกินไป หากเป็นมะตูมตากแห้ง ย่างไฟ ชงดื่มกิน แก้กระหายน้ำ ร้อนใน สดชื่นดี ตรอกมะตูม อีกไม่นานคงเหลือแต่ชื่อ คนรุ่นใหม่ไม่ทำกันเพราะวุ่นวายหลายขั้นตอน ทั้งปอก หั่น แช่น้ำปูน เชื่อมเตาไฟ อีกหลายชั่วโมง ทุกอย่างต้องใช้เวลาและใจเย็น สมัยใหม่นิยมเอาเนื้อมะตูมเชื่อมไปทำเค้กมะตูม อร่อยทีเดียว

บางกอกน้อย ยังคงทิ้งเสน่ห์ ชวนให้เดินช้าๆ นึกถึงวันเก่าๆ รถราไม่ค่อยมี รถเมล์มีสายเดียวคือ สาย 19 มาวันนี้ คลองบ้านขมิ้น น้ำแห้งขอด กลิ่นไม่ดี เข้าหน้าฝนน้ำหลากลงมาที กลิ่นค่อยดีขึ้น สมัยใหม่หันหลังให้คลองกันเสียสิ้น สมัยก่อนตรอกมะตูมคงคึกคักมีเรือเข้าออกทางปากคลองฝั่งบางกอกน้อยไปอีกฝั่งตรงปากคลองมอญ หากมองให้เห็นความเรียบง่ายในอดีต ก็พอจะช่วยให้มีกำลังใจก้าวต่อไปในวันนี้ #เรือนบางระมาด

อ่านเพิ่มเติมที่ www.ruenbangramat.com