บางกอกน้อย (๕) : ทุเรียนบางกอกน้อย

“ขนุนค่ะ เอาไปกินนะ อาจารย์” ป้าอินให้มาซีกใหญ่ ขนุนสุกเต็มที่ เปลือกเป็นสีทอง เนื้อไม่นิ่มยวบ หวานอ่อนนวล เรียกว่าแกปลูกทิ้งปลูกขว้าง ป้าอิน กับสามีแก นั้น เรียกกันว่า “มือเย็น” ปลูกอะไรๆ ก็งาม แกเล่าว่าสมัยก่อน 2 ฝั่งคลองบางกอกน้อย คลองชักพระ นี่ มีแต่สวนทุเรียน ข้างบ้านแกเป็นคลองซอย แยกจากคลองชักพระ ไปเชื่อมกับคลองวัดเจ้าอาม ไปออกคลองวัดภาวนา บางขุนนนท์ วัดทอง วัดไชยทิศ ถึงกันหมด สวนแกปลูก กำปั่น ชายมะไฟ ก้านยาว กบ กระดุม เป็นพื้น หมอนทองพอมีบ้าง ถึงหน้าทุเรียน สามีแกขึ้นตัด เอาลงเข่งใบโต ขนลงเรือ ข้ามฟากไปวัดตลิ่งชัน รอรถสองแถวแดง ไปส่งศาลาน้ำร้อน แค่ยกลงไม่ทันได้ตั้งแผง คนก็เหมาทุเรียนแกหมด ส่วนตัว ทันกินทุเรียนกำปั่น ชายมะไฟ เมื่อสัก 3-4 ปีก่อน ได้กิน ทองย้อยฉัตร อร่อยทีเดียว กระดุม เดี๋ยวนี้กลายเป็นของแพง สมัยก่อน ลูกไม่ถึง 50 บาท คนไม่นิยมเท่าไร เม็ดใหญ่เนื้อน้อย

หากพูดถึงทุเรียนบางกอกน้อย จะข้าม “สวนยายจ่าง” ไป ไม่ได้จริงๆ ยายจ่าง ซึ่งคนแถบนี้รู้จักกันดี ด้วยแกคือ แม่ ของ พลอากาศ เอก ทวี จุลละทรัพย์ เป็นมือหนึ่งปลูกทุเรียนในแถบบางขุนนนท์นี่ ตั้งแต่ยังไม่มีถนนจรัญสนิทวงศ์ เล่ากันว่าสวนยายจ่างกินอาณาตั้งแต่หลังวัดใหม่ยายแป้นไปจนถึง คลองบางขุนนนท์ ปัจจุบัน บ้านของท่านก็ยังคงอยู่ที่บางขุนนนท์ ยายจ่างเป็นคนสวนโดยแท้ ลงมือทำเองทุกอย่าง ทั้งลอกท้องร่อง ทำคันกั้นน้ำเค็ม เตรียมหลุมปลูก สมัยก่อนตลาดขายส่งทุเรียนจะอยู่ตรงปากคลองบางบำหรุ ซึ่งอยู่ฝั่งตรงข้าม คลองบางขุนนนท์ เยื้องกันหน่อยเดียว สวนใครที่อยู่ลึกเข้าไปในคลองชักพระ บางระมาด บางพรม ก็ต้องออกกันแต่เช้ามืด มาขายกันที่ปากคลองบางบำหรุนี่ มือปลูกทุเรียนอีกท่านหนึ่งในคลองชักพระ คือ พระยาดำเกิงรณภพ หากใครชอบทุเรียน กบ คงเคยได้ยินชื่อ กบเจ้าคุณ ซึ่งท่านเป็นคนเพาะพันธุ์ สวนและบ้านของท่านอยู่ตรงข้ามวัดตลิ่งชันพอดี ถึงหน้าทุเรียน ภรรยาของท่าน คุณหญิงโหมด ปัทมานนท์ เอาทุเรียนลงเรียนไปขายตรงตลาดปากคลองบางบำหรุเอง ท่านไม่ถือเนื้อถือตัว ยายจ่างก็จอดเรือเทียบข้างเรือท่าน

ทุเรียนเป็นผลไม้ที่ปลูกยาก มีขั้นตอนมาก ไม่ชอบน้ำมาก แต่ขาดน้ำไม่ได้ น้ำกร่อย ก็ไม่ชอบ สวนยกร่อง ก็เพื่อกักน้ำจืดไว้รด ตอนหน้าแล้ง ทั้งยังต้องมีพี่เลี้ยงคือทองหลาง ไว้บังฝนบังลม พล อ. อ. ทวี จุลละทรัพย์ ท่านเขียนเล่าไว้ในหนังสือว่าทุเรียนปลูกกันแถบบางขุนนนท์ นี่ก่อน แล้วตอนกิ่งพันธุ์ขยับขยายไปปลูกแถว บางกรวย บางใหญ่ จนที่สุดก็ไปปลูกอยู่แถว จันทบุรี ตราด ซึ่งเป็นสวนที่ดอน ไม่ต้องยกร่อง เพราะน้ำเค็มรุกไม่ถึง

มาเดี๋ยวนี้ ที่สวนหลายขนัดถูกทิ้งร้างไป เพราะน้ำเสีย อีกทั้งบางแห่งไม่มีทางออกถนน กลายเป็นที่ตาบอดเสียก็มาก ข้อดีคือ เป็นความร่มเย็นให้แก่คนแถวนั้น เพราะที่ใดมีสวน ก็จะไม่ร้อนมาก ฝนตกคราวหนึ่ง เย็นจนต้องหับหน้าต่างเข้า ห่มผ้านอน #บางกอกน้อย #อยู่อย่างไทย #เรือนบางระมาด

อ่านเพิ่มเติมที่ www.ruenbangramat.com