แสงสรวงสัชชนาไลย : สู่แดนเกิด (๒)

น้ำข้าวตัง แม่มักต้มถวายพระ ตำรับสืบกันมาจากครอบครัวทางพ่อ คุณหญิง วาด คุณย่า ภรรยา พันเอก พระเดชาสวรรคโยธิน เวลาดื่ม จะโรยผงอ้อยแลชงด้วยก้านอบเชย ขับรสข้าวตังต้มให้หอม แลชุ่มคอ “ให้กำลังอย่างวิเศษ” คำของแม่

เรือนเล็ก ไม่ได้เล็กตาม ชื่อ ทว่าเล็กด้วย สถานะ เรียกให้ต่างจาก เรือนโก้ฝรั่ง หรือ เรือนใหญ่ของท่านเจ้าคุณเดชาฯ ซึ่งหลบลึกเข้าไป เรือนเล็กอยู่เยื้องมาด้านหน้า ห้องนอนของ แม่ และ พ่อ ยังดูสะอาด เสียที่ว่า จำอะไรไม่ได้มากนัก

เมื่อเด็กจำได้เพียง แม่ไปรับจากบ้านยายในคลองชักพระบ้าง เป็นครั้งคราว ช่วงปิดภาคเรียน จับรถไฟมา สวรรคโลก เยี่ยม บ้านพ่อ ด้วย พลโท ขวัญสรวง สวรรคโยธิน รองแม่ทัพภาค ประจำที่มณฑลทหารพิษณุโลก

“ตระกูล พ่อ เป็นนายทหารประจำมณฑลฝ่ายเหนือนี่มา ๓ ชั่วคน “เจ้าถิ่น” พ่อ มักเอ่ยด้วยความภูมิใจ

รถไฟ เมื่อ ๒๐ กว่าปีล่วงมา เป็นเรื่อง ทั้งตื่นเต้นและน่าเบื่อ สำหรับเด็กๆ “เมื่อไรจะถึงล่ะ แม่” จันนวล จะถูกดุทันที “ห้ามบ่น อยากพบคุณพ่อ ต้องไม่บ่น ลูกทหารต้องไม่โยเย”

“แม่ลำพาคะ สถานีรถไฟ อยู่ไกลไหม หนูจำได้ว่า เคยนั่งเมื่อเด็ก” จันนวลเอ่ย

“ไม่ค่ะ ไม่ไกล เข้าในตัวเมืองหน่อย ไว้พรุ่งนี้สิคะ ตอนไป ธนาคาร ป้าจะพาไปดู”

จันนวล ได้แต่มองผ่านๆ รายรับจากค่าเช่าที่ ทำไร่อ้อย และอื่นๆ ของพ่อ ตกทอดกันมา ก็มีมากพอจะอยู่ได้สบายๆ แต่ การงานจันนวล เองก็เลี้ยงตัวได้ จนแทบไม่เคยสนใจ ทรัพย์สินทางนี้เลย

ในครัว ดูเหมือนโลกหยุดไว้แค่นั้น เตาหุงต้ม ยังคงเป็น เตาถ่าน ๒ หัว ปัดกวาด สะอาดเอี่ยม กะทะทองเหลือง หลายขนาด เรียงแขวนเป็นระเบียบ ทั้งหม้อเคลือบอย่างโบราณ เตาไฟ ยังร้อนกรุ่น ด้วยแม่ลำพาเพิ่ง ต้มน้ำข้าวตัง

“เตาแกส ก็มีค่ะ อยู่ข้างเรือน พักของป้า เห็นคุณหนูมา เลยใช้ครัวคุณท่าน คิดถึง คุณท่านจริงๆ”

จันนวลได้แต่ยิ้ม นั่งลงที่ ยกพื้น แผ่นไม้กระดาน เรียงต่อกัน สีซีดจาง เนียนมือ

สมัยก่อน คนทำครัวกันเต็ม เดินเข้าออกกัน ทั้งวัน ยิ่งช่วงหีบอ้อย กลิ่นชานอ้อยไหม้ไฟ หอมฟุ้งกันไปทุกเรือน

“คุณหนูรับมื้อเย็นที่นอกชานนะคะ ป้าจะเตรียมให้”

จันนวล ไม่บอกปัด เกรงจะเสียน้ำใจ ทั้งรู้ตัวว่า กินยาก

“ขอเป็น ข้าวต้ม อ่อนๆ นะคะ มื้อเย็น ปกติ จะไม่ทานมาก กับข้าว ขอแค่ ยำกุ้งแห้ง ไข่เค็มง่ายๆ ก็พอค่ะ”

ย่ำค่ำ รอบบ้าน เงียบสงัด เห็นเพียงแสงไฟวอมแวมมาทางข้างบ้าน ‘กรัน’ คงเป็นบ้านที่นายมั่นไปยืมรถมาใช้ เตียงนอนเดิมของพ่อแม่ หนาหนัก เนื้อไม้สีซีดจางไปตามกาล ผ้าปูขาวนวล ลมพัดพอสบายตัว

‘กลิ่นลูกจัน’ จริงสิ ข้างห้องแม่มีต้นจัน เมื่อยังเด็ก จันนวลมักเก็บมาเล่นทำกับข้าวกับปลา และบังคับให้เด็กๆ ลูกคนงานในโรงหีบอ้อยกิน

ความทรงจำลางเลือน ค่อยๆ กลับมา คล้ายภาพปะติดปะต่อ

หลับไปด้วยเหนื่อยอ่อน